Głównym źródłem witaminy D jest ekspozycja na naturalne światło słoneczne. Istnieje wiele czynników, które wpływają na ilość witaminy D, którą produkuje nasz organizm, gdy wystawiamy naszą skórę na działanie promieni słonecznych. Należą do nich, m.in. pory roku i dnia, szerokość geograficzna, w której przebywamy, poziom zanieczyszczenia powietrza, a także rodzaj skóry.
Ilość witaminy D uzyskiwanej z ekspozycji nagiej skóry na promienie słoneczne zależy od:
•pory roku – w miesiącach od października do kwietnia w miejscach położonych na mapie powyżej 35 stopni od równika (Polska to ok. 52 stopnie) nasza skóra nie wyprodukuje witaminy D. Słońce w tym okresie jest zbyt słabe by dokonała się synteza tej witaminy w naszym organizmie;
•pory dnia – skóra produkuje więcej witaminy D, jeśli wystawiasz ją na działanie promieni słonecznych w południe najlepiej między 10:00, a 14:00. Niestety latem jest to przedział czasowy, w którym powinniśmy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, ponieważ poza produkcją dobroczynnej witaminy D możemy doznać poparzenia;
•stopień zachmurzenia – mniej UVB dociera do skóry w pochmurny dzień, tym samym skóra wytwarza coraz mniej witaminy D;
•zanieczyszczenie powietrza – zanieczyszczone powietrze wchłania promienie słoneczne i odbija je z powrotem w kosmos. Oznacza to, że jeśli mieszkasz gdzieś, gdzie jest dużo zanieczyszczeń, skóra wytwarza coraz mniej witaminy D;
•szerokość geograficzna, czyli to gdzie mieszkasz – im bliżej równika (np. Ekwador, Kolumbia, Brazylia, Kenia, Somalia), tym łatwiej organizmowi produkować witaminę D z promieni słonecznych przez cały rok;
•kolor skóry – biała skóra dokonuje syntezy witaminy D ze słońca szybciej niż skóra osób o ciemniejszej karnacji. Im skóra ciemniejsza, tym lepiej chroni przed działaniem promieni słonecznych tych szkodliwych, ale niestety też tych dobroczynnych, czyli produkcji witaminy D;
•obszar skóry, który eksponujesz – im więcej ciała wystawiasz na działanie promieni słonecznych, tym więcej witaminy D Twój organizm jest w stanie wyprodukować;
•kremy z filtrem – wyposażeniem każdej wakacyjnej walizki powinien być krem z filtrem, niestety pełniąc on swoją funkcję ochronną przed negatywnymi skutkami ekspozycji na promieniowanie, utrudnia on również produkcję witaminy D przez naszą skórę. Należy pamiętać, że ilość negatywnych skutków jakie może przynieść długotrwała ekspozycja na silne słońce jest zdecydowanie większa niż korzyści, dlatego należy zawsze stosować w takich przypadkach krem z odpowiednim filtrem;
•bezpośredniość promieniowania – jeżeli grzejemy się w słońcu, ale za szybą nasza skóra nie wyprodukuje witaminy D.
Biologia witaminy słońca
Witamina D jest niewątpliwie wyjątkową witaminą, którą nasz organizm może wyprodukować poprzez ekspozycję skóry na promienie słoneczne. Światło słoneczne pada na skórę, a organizm dzięki tej reakcji syntetyzuje witaminę D3 – jest to najbardziej „naturalne” źródło witaminy D.
Jak to działa
Nasza skóra naturalnie zawiera prekursor witaminy D (zwany 7-dehydrocholesterol). Gdy poddajemy naszą skórę działaniu ultrafioletowego promieniowania słonecznego rozpoczyna się konwersja prekursora w cząsteczkę zwaną witaminą D3, która następnie przechodzi szlak metaboliczny przez wątrobę i trafia do nerek, gdzie jest przekształcona w cząsteczkę o nazwie kalcytriol. Jest to aktywna forma witaminy D3, która działa dobroczynnie na nasz organizm.
Niestety w Polsce podaż witaminy D czerpana ze słońca jest niewystarczająca. Ma to związek z położeniem geograficznym kraju. W okresie od października do kwietnia kąt padania słońca w Polsce jest zbyt niski, żeby promienie słoneczne, które do nas docierają mogły dostarczyć nam wystarczającą ilość witaminy D. Nawet w okresie letnim, większość czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach lub używamy kremów z filtrem, które również zmniejszają skuteczność produkcji witaminy D ze słońca.
Witaminę D można pozyskiwać, również z żywności lub suplementów. Również w ten sposób pozyskana witamina podąża opisanym szlakiem metabolicznym by stać się aktywna. Niewielkie ilości witaminy D znajdziemy w tłustych rybach (np. dziko żyjący łosoś atlantycki), wątrobie wołowej. Niestety uzyskanie wystarczającej ilości witaminy D z żywności jest praktycznie niemożliwe.
Dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy D jest niezwykle ważne dla naszego zdrowia. Gdy dawka dostarczana ze słońca i żywności jest niewystarczająca, aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie naszego organizmu, warto rozważyć suplementację.