Sos jest często nieodłącznym elementem dania, pełniący ważny element kompozycji jego smaków. Często jest tym składnikiem całości potrawy, bez którego całość byłaby zwyczajnie niekompletna. To na nim najczęściej spoczywa ciężar połączenia wszystkich składników w spójną harmonijną czułość. Może pełnić nie tylko funkcję podbicia intensywności potrawy jak i odwrotnie – łagodzić i tonować smak niektórych nazbyt wyrazistych smakowo składników. Serwowanie sosów do niektórych potraw ma sprawić, żeby nie była ona zbyt sucha. Tak jak by w przypadku chociażby podawania klusek śląskich, kopytek z różnego rodzaju mięsami. Bez sosu spożywanie takiego obiadu, może być nieco uciążliwe poprzez uczucie zapychania podczas przełykania. W zależności od dania, sos może się znajdować już na talerzu, albo podany osobno, co umożliwi dozowanie go wedle uznania.
Redukowanie
Najprostszym w wykonaniu i zdecydowanie najzdrowszym sposobem na zagęszczenie zbyt rzadkiego sosu będzie zwyczajna jego redukcja. Jest to również dobry sposób dla wszystkich tych, którzy w swojej kuchni zwracają uwagę na kaloryczność przygotowywanych przez siebie potraw. By nas sos zgęstniał przy zastosowaniu tego sposobu, wystarczy przelać płyn jaki pozostał nam w wyniku czy to smażenia czy duszenia mięsa, do rondelka, i czekać aż zwyczajnie aż nadmiar wody nam wyparuje. Sposób ten mimo iż zagęści nam sos i zredukuje samą kaloryczność sosu, wymaga zdecydowanie największej ilości czasu na osiągniecie zamierzonego efektu. Stosując ten sposób należy również pamiętać by wcześniej przygotowywane w wywarze mięso nie było nazbyt doprawione, bo podczas redukcji w otrzymanym przez nas sosie pozostaną najintensywniejsze aromaty, które jeśli są już intensywne podczas smażenia mogą okazać się aż nadto wyraziste w sosie.
Użycie produktów mlecznych
Kolejnym dosyć często stosowanym sposobem do zagęszczenia sosu, jest zastosowanie do tego celu produktów mlecznych takich jak śmietana, jogurtu czy mleko. Używając do tego celu śmietany musimy pamiętać, że im większa zawartość w niej tłuszczu tym nasz sos szybciej zgęstnieje, jednak tym samym podbijemy jego kaloryczność. Przed wlaniem śmietany do sosu musimy pamiętać o wcześniejszym jej zahartowaniu, by uniknąć jej zważenia podczas gotowania. Dobrze by przed jej wykorzystaniem, była wyjęta z lodówki by jej temperatura zrównała się z tą w pomieszczeniu. Najłatwiejszym sposobem zapobiegającym zbyt szybkiemu ścieńcie się śmietany w gorącym sosie jest jej rozrobienie z małą jego ilością, tak by po wlaniu takiej mieszanki do całości wywaru który chcemy zagęścić, śmietana miła już zbliżoną do niego temperaturę. W podobny sposób jak przy użyciu śmietany, możemy do tego celu wykorzystać również jogurt naturalny. Wykorzystując go jednak do tego celu należy pamiętać, że stosując go otrzymamy lekko kwaskowy smak. Nie do każdej potrawy będzie on zwyczajnie pasować.
Takie połączenie będzie smaczne w połączeniu ze szpinakiem, ogórkami czy pomidorami. Wszystkie składniki będą się przełamywać ze sobą tworząc tym samym jedną spójną całość. Takie połączenie jednak będzie średnio smaczne w połączeniu z wywarem otrzymanym ze smażenia samego mięsa. Coraz częściej zaczynamy stosować do zagęszczania sosów takie produkty jak serki topione, ricottę lub mascarpone. Jest to idealny sposób dla osób dbających o linie, zwracających uwagę na kaloryczność spożywanych przez siebie potraw. Użycie tego typu produktów nada jednak przygotowywanemu przez nas sosowi delikatności i kremowej konsystencji, przez co z kolei nie będzie to dobre rozwiązanie do każdej potrawy. Warto pamiętać, by tego rodzaju produkty, tak jak w przypadku śmietany i jogurtu, produkty najpierw zmieszać z 1-2 łyżkami gorącego sosu, a dopiero potem dodać do reszty co wyrówna to różnice w temperaturze
Sos z warzywami
Gdy do przygotowania danej potrawy wykorzystywane były warzywa, a sos powstały przy gotowaniu jest dla nas zbyt rzadki, do zagęszczenia go możemy wykorzystać właśnie te warzywa. Sposób ten jest niezwykle prosty w wykonaniu. Wystarczy ugotowane już warzywa wrzucić do blendera a następnie ponownie wymieszać z resztą dania. Ten sposób nie zmieni nam w żaden sposób smaku będąc przy tym zdrowym i nie podbijającym kaloryczności potrawy. Co jednak w przypadku, gdy warzyw jest zbyt mało, lub gdy do przygotowania sosu nie były w ogóle wykorzystane. Nic straconego. Możemy wybrane przez siebie warzywa ugotować osobno. zbledować i odpowiednio doprawić do smaku. Do potraw mięsnych sprawdzi się idealnie sos przygotowany z brokułu w połączeniu chociażby z ziemniakiem. Jeżeli powstały w ten sposób sos jest zbyt gesty, do rozcieńczenia go możemy wykorzystać odrobinę bulionu lub rozrobionej w gorącej wodzie kostki rosołowej. Do zagęszczenia naszego sosu możemy wykorzystać równie gotowe przeciery warzywne takie jak chociażby przecier pomidorowy. Pamiętajmy jednak, że nie sprawdzi się to do każdej potrawy i zwłaszcza w przypadku koncentratu pomidorowego należy uważać by nie przesadzić z jego ilością.
Użycie mąki
Najbardziej popularnym i najczęściej wykorzystywanym do zagęszczania sosów sposobem, jest użycie do tego celu mąki. Zazwyczaj by uzyskać w ten sposób sos w naczyniu miesza się mąką z dodatkiem ciepłej wody. Powstały w ten sposób roztwór wlewamy do zbyt rzadkiego sosu, po czym wlewamy do powstałego przy gotowaniu potrawy sosu. Całość mieszamy na małym ogniu, do momentu połączenia i zagotowania.
Innym sposobem na wykorzystanie mąki do zagęszczenia sosu będzie przygotowanie przy jej użyciu zasmażki. Na patelni lub w rondelku roztapiamy trochę masła po czym wsypujemy odrobinę maki, tak by powstała gładka masa. Następnie dolewamy do całości sos który chcemy zagęścić. Mieszamy do momentu zgęstnienia sosu. Tak zagęszczony sos sprawdzi się zwłaszcza w przypadku potraw mięsnych. Alternatywnym sposobem dla osób ograniczających gluten lub zwyczajnie na niego uczulonych będzie, zastąpienie zwykłaj mąki tą kukurydzianą, ryżową lub ziemniaczaną. Użycie mąki kukurydzianej bądź ryżowej będzie idealnym rozwiązaniem do potraw kuchni chińskiej.
Bułka tarta
Kolejnym sposobem dzięki któremu nasz sos nabierze gęstości, będzie wykorzystanie do jego zagoszczenia bułki tartej. To idealny sposób zwłaszcza do przyrządzania ciemnych sosów pieczeniowych do mięs. Sposób ten jest banalnie prosty w wykonaniu. Do gotującego się sosu, powoli dosypujemy bułkę tartą. Należy pamiętać jednak by nie przesadzić z jej ilością i w czasie dosypywania cały czas mieszać sos.
Zagęszczanie sosu przy użyciu żółtka jaja
Gdy przygotowany przez nas sos jest za rzadki, do jego zagęszczenia wykorzystać możemy również jajko. Zóltka jajek bardzo dobrze sprawdzą się szczególnie przy tych delikatnych sosach. Zastosowanie ich do zagęszczenia wydobędzie i podbije dodatkowo ich smak. By wykorzystać w ten sposób żółtka, sos gotujemy na małym ogniu dodając do niego, wlewając cienką strużką roztrzepane wcześniej żółtka. Korzystając z tego sposobu musimy uważać by nie wlewać żółtka zbyt szybko, by nie zważyły nam się w trakcie łączenia go z gorącym sosem.
Zagęszczanie płatkami
Gdy w domu nie mamy żadnego z powyższych składników umożliwiających nam proste zagęszczenie naszego sosu, możemy wykorzystać do tego celu płatków owsianych. Sposób ten jednak powinien być ostatecznością i raczej nie nadaje się on na uroczysty obiad do zaserwowania dla gości. Płatki mimo iż rzeczywiście zagęszczą nam zbyt rzadki sos mogą zmienić w znaczny sposób jego smak. Płatki nawet te rozgotowane, będą miały wyczuwalną, charakterystyczną dla siebie fakturę. Można oczywiście przed ich użyciem zmielić je na pył, przez co będzie mniej wyczuwalny w otrzymanym sosie, jednak nadal będzie nam nam zmieniać jego smak. Kolejnym sposobem eliminującym nam powstanie grudek w sosie powstałych przy użyciu płatków, jest przetarcie sosu przez sito po jego zastosowaniu. Sposób ten nie należy jednak do najprostszych w wykonaniu ani tym bardziej przesadnie smacznych. Najłatwiej też przy jego zastosowaniu zepsuć smak całego przygotowywanego przez nas dania.
Opisane powyżej sposoby są tymi najczęściej stosowanymi. Istnieje jednak wiele mniej konwencjonalnych sposobów takich jak chociażby użycie do tego celu siemienia lnianego. Zagęści on nam sos szybko i skutecznie, jednak pozostawi specyficzną dla siebie goryczkę, jednak niewątpliwie będzie on korzystny dla naszego zdrowia. Zagęścić nasz sos w nietypowy sposób możemy również przy pomocy zmiksowanego ryżu, czy wody z ugotowanego makaronu. Zawarta w wodzie skrobia zadziała na nasz sos w sposób analogiczny jak w przypadku wykorzystania do tego celu mąki. Do zagęszczania sosów stosuje się również kaszę mannę czy tez kukurydzianą. Sos otrzymany przy ich użyciu zaleca się przed podaniem z blendować by stał się jednolity. Do zagęszczenia sosów mięsnych wykorzystać możemy również cebule. Jest to sposób jednak dosyć długotrwały, musimy czekać aż cebula w wyniku gotowania rozpadnie się nam, przy okazji zagęszczając sos. Cebula jednak posiada dosyć mocny smak, dlatego należy pamiętać ze nie do wszystkiego będzie nam pasować takie jej zastosowanie.
Jak widać sposobów jest bardzo wiele. Wybór odpowiedniego z nich zależy w głównej mierze od tego do jakiej potrawy sos będzie dodatkiem. Ważnym czynnikiem generującym wybór jest również czas jaki możemy poświęcić stosując daną metodę. Dzięki odpowiednio dobranej metodzie zagęszczania sosu możemy również kontrolować kaloryczność przyrządzanych przez nas dań. Pamiętajmy, że gdy mięso lub inne składniki naszej potrawy są już ciężko strawne, nie powinniśmy używać do zagęszczania sosu produktów przez które nasze danie stanie się jeszcze bardziej cięższe do strawienia przez nasz organizm. Nie używajmy w takim przypadku serów, mąki czy wysoko procentowej śmietany. Postawmy na jogurty i warzywa. Starajmy się używać tego typu składników przede wszystkim w naszej kuchni, a nie na wypadek gdy nie mamy w domu tych najbanalniejszych w użyciu do tego celu składników jak mąka czy śmietana. Nie bójmy się stawiać na nietypowe rozwiązania w naszych kuchniach. Eksperymentujmy. Smacznego