Czym jest i jak działa dźwignia finansowa?

Choć możliwe jest finansowanie rozwoju firmy wyłącznie kapitałem własnym, to w większości przypadków nie ma to sensu z ekonomicznego punktu widzenia. Dużo korzystniejszą opcją jest finansowanie przedsiębiorstwa z wykorzystaniem kapitału obcego np. przy pomocy dźwigni finansowej.

Co to jest dźwignia finansowa?

Aby firma mogła osiągnąć swoje cele, potrzebuje wystarczającego kapitału. Dotyczy to zarówno kapitału własnego, jak i dłużnego. Kapitał odnosi się przede wszystkim do środków własnych założycieli lub akcjonariuszy oraz zysków generowanych przez spółkę. Kapitał zagraniczny to środki pozyskane spoza firmy, np. od firm niepowiązanych ze spółką.

Czym zatem jest dźwignia finansowa? To nic innego jak stosunek kapitału własnego do zadłużenia. Można stwierdzić, że mechanizm dźwigni finansowej uruchamiany jest w momencie zaciągnięcia przez firmę kredytu lub skorzystania z innych form finansowania zewnętrznego. Wielkość dźwigni finansowej oblicza się za pomocą prostego wzoru: dochód operacyjny spółki bez odsetek od zadłużenia długoterminowego podzielony przez dochód operacyjny wraz z odsetkami. Mierzy on procentowy wpływ zmiany dochodu operacyjnego na procentową zmianę zysku brutto. Jeżeli wskaźnik zadłużenia wynosi 1,5, oznacza to, że 10% wzrost przychodów operacyjnych spowoduje 15% wzrost zysku brutto.

Dlaczego warto skorzystać z dźwigni finansowej?

Głównymi powodami, dla których przedsiębiorcy korzystają z kapitału obcego i dźwigni finansowej, jest niski koszt długu w porównaniu do kosztu kapitału oraz możliwość skorzystania z tzw. efektu tarczy podatkowej. Odsetki stanowią w tym przypadku koszt uzyskania dochodu i zmniejszają podstawę opodatkowania. Kapitał obcy może także znacząco zwiększyć zwrot z kapitału własnego (ROE), który jest liczony jako stosunek zysku netto do kapitału własnego. Im wyższa wartość, tym lepsza sytuacja firmy.

Pozytywny i negatywny efekt dźwigni finansowej

Należy jednak podkreślić, że kapitał obcy powinien być wykorzystywany tylko wtedy, gdy proporcja jego kosztów jest niższa od rentowności majątku. Dzieje się tak dlatego, że wpływ dźwigni finansowej może być pozytywny lub negatywny. Z pozytywnym efektem dźwigni finansowej mamy do czynienia, gdy pozyskanie dodatkowego zadłużenia prowadzi do wzrostu rentowności przedsiębiorstwa. Ujemny efekt dźwigni finansowej występuje, jeśli dodatkowe zadłużenie odsetkowe prowadzi do niższej stopy zwrotu z kapitału własnego. Aby obliczyć wskaźnik dźwigni finansowej, należy najpierw obliczyć zwrot z kapitału własnego (ROE) i zwrot z aktywów (ROA), a następnie podzielić ROE przez ROA. Wartości większe niż 1 wskazują na dźwignię pozytywną. Wartość mniejsza niż 1 oznacza, że zaciągnięcie dodatkowego długu nie przyniesie oczekiwanych efektów.